Author: Dr. Nitesh Kumar Roy
-
मुखका यि समस्याहरु परिणत हुन सक्छन् क्यान्सरमा
(About precancerous lesions/ conditions in Nepali) क्यान्सर विभिन्न कारणले हुन सक्छ। साधारणतया, खैनी, गुट्का, सुपारी, चुरोट, बिडी, रक्सी, आदीको अत्यधिक सेवनले गर्दा मुखको क्यान्सर हुने सम्भावना बढ्दछ। मुखको क्यान्सर हुनुभन्दा पहिले तल बताइएका जस्ता समस्याहरु देखा पर्न सक्छन्। तल संक्षिप्तमा यि समस्याहरुको लक्षण पनि बताइएको छ। ल्युकोप्लाकिआ यो मुखमा हुने सेतो दाग हो जुन दुई हप्ताभित्र जाँदैन। […]
-
क्लेफ्ट लिप र क्लेफ्ट प्यालेट नामक समस्याको बारेमा जान्नुपर्ने कुराहरु
(About cleft lip and cleft palate in Nepali) अङ्ग्रेजी क्लेफ्ट (cleft) शब्दको अर्थ ‘चिरिएको’ हो। क्लेफ्ट लिप भन्नाले चिरिएको ओठ र क्लेफ्ट लिप भन्नाले चिरिएको तालु हो। यो समस्या जन्मजात समस्या हो। अर्थात् यो समस्या आमाको गर्भमा हुँदै उत्पन्न हुन्छ। १००० जन्मिएका बच्चा मध्ये १ देखी ३ जनासम्ममा यो समस्या देखिन्छ। गर्भमा मानवशरिर विकास भइरहँदा विभिन्न अङ्गहरु […]
-
किन हजारौँ नेपालीहरु भइरहेका छन् जानी-जानी अपाङ्ग?
(About disability due to lack of awareness in Nepali) कहिलेकाहिँ हातमा अनियन्त्रित घाऊ जस्तै ग्याङ्ग्रिन भए हात नै काटेर हटाउनुपर्ने अवस्था आउँछ। हात काटिसकेपछी व्यक्ती अपाङ्ग बन्दछ किनभने अब उसले सामान्य व्यक्ती झैँ कार्य गर्न असमर्थ हुन्छ। कहिलेकाहिँ भने अङ्ग काटेर हटाउनैपर्ने हुन्छ तर त्यो अङ्ग बिना पनि मान्छेले सामान्य व्यक्ती झैँ बिना कुनै समस्या […]
-
दाँत बलियो कसरी बनाउने?
(About ways of having healthy and strong teeth in Nepali) दाँत आँफै बलियो पदार्थका तहहरुले बनेको हुन्छ। सबैभन्दा बाहिर शरीरकै सबैभन्दा बलियो पदार्थ इन्यामल हुन्छ भने इन्यामल पछी डेन्टिन तह आउँछ। दाँतमात्र बलियो भएर हुँदैन, दाँतको जरा जुन हाडभित्र हुन्छ, त्यो पनि बलियो हुनु आवश्यक पर्दछ, त्यसका लागी दाँत र गिजा दुवै सफा हुनुपर्दछ। दाँतको बाहिरी […]
-
ब्रश गर्दा गिजाबाट रगत बग्छ?
(About bleeding gums while brushing teeth in Nepali) गिजाबाट रगत आउने धेरै कारणहरु हुन सक्छन्। गिजा र दाँतमा फोहोर जम्मा भइ किटाणुहरुको व्रिद्धी भएमा। शरीरमा भिटमिन C वा भिटमिन K को कमी भएमा। रगतमा प्लेटलेटको संख्या कम भएमा। रगत नजम्ने रोग भएमा। कलेजोको समस्या भएमा। रक्तअल्पता (anemia) भएमा। पेम्फिगस वा यस्तै बाहिरी तन्तु उक्किएर जाने […]
-
सडेको दाँतले गर्दा मुख सुन्नियो! अब के गर्ने?
(About swelling of mouth and face due to decayed teeth/ cavities in Nepali) विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार संसारको करिब आधा जनसंख्याको दाँत सडेको छ र जीवनमा हरेक व्यक्तीको कुनै न कुनै समयमा गएर दाँत सड्दछ। माथिको चित्रमा देखाइएजस्तै, दाँतको नशा, रक्तकेशिका र धमनीहरुलाई बाहिर देखिने कडा तन्तु र पदार्थले ढाकेको हुन्छ। दाँतका बाहिरी तहहरु इन्यामल […]
-
भरिएको दाँतको फ्लोराइड रिचार्ज भनेको के हो? कसरि गरिन्छ?
(About fluoride recharge in Nepali) महत्वपूर्ण जानकारी: फ्लोराइडले दाँतलाई सडनबाट जोगाउँदछ। त्यसैले तपाईंको टुथपेष्ट फ्लोराइडयुक्त छ कि छैन भनी जाँच गर्नुहोस्। दाँतमा सडन भएपछी दाँतको बचाउन नमिल्ने सडेको भाग हटाइ विभिन्न किसिमका पदार्थले दाँतलाई पुन: आकार दिने काम गरिन्छ वा बोलचालको भाषामा ‘भर्ने’ काम गरिन्छ। दाँतको सडन यदि नशासम्म पुगेको छ भने फेरी सामान्य पुन: […]
-
के हुन् दुई प्रकारका दाँत? केहि जानकारिमुलक तथ्यहरु
(About deciduous and permanent teeth in Nepali) शरीरको सबैभन्दा बलियो भाग दाँत हो । दाँतको बाहिरी भाग तामचीनी (इन्यामल) नामक पदार्थले ढाकिएको हुन्छ । दाँतले खानेकुरा टोक्न र चपाउनमा सहयोग गर्दछ । शरीरमा हड्डीको भन्दा पनि बलियो पदार्थले दाँत बनेको हुन्छ । तर हड्डीको मर्मत हुने क्षमता हुन्छ तर दाँतले त्यस्तो गर्न सक्दैन । एकपटक […]
-
बच्चामा देखिने केहि मुख सम्बन्धी बानीहरु
(About oral habits seen in children in Nepali) तलको लेख सह–प्राध्यापक डा. मनु बतरा (र वहाँलाई मदत गर्ने डा. दिपेन्द्र पोखरेल, डा. सरिता अग्रहरी, डा. निरज कुमार देव, डा. निरज ढ्याको, डा. कमल पौडेल, डा. कमला थापा र डा. कृतिका श्रेष्ठ) को पुस्तक ‘मुख स्वास्थ्य सम्वन्धि शिक्षक–अभिभावक तालिम पुस्तिका‘ मा आधारित छ। कुनै पनि कार्य पटक […]
-
र्याल ग्रन्थिको पत्थरी
(About salivary gland stones in Nepali) र्याल ग्रन्थिको पत्थरी के हो? र्याल ग्रन्थिबाट मुखमा आउने नलिहरुमा विभिन्न खनिज पदार्थहरु जम्मा भइ बनेको कडा पिन्डलाई नै पत्थरी भनिन्छ। यस अवस्थालाई सायलोलिथायसिस (sialolithiasis) पनि भनिन्छ। प्रायजसो अधबैँसे उमेर समुहमा देखिने यो समस्या र्याल-नली थुनिनुको प्रमुख कारण हो। यो पत्थरीले गर्दा मुखमा दुखाइ हुन्छ र यो दुखाइलाई दाँत तथा […]